"Listy emigrantów z Brazylii i Stanów Zjednoczonych 1890-1891" to książka, która została ostatnio zakupiona do naszej biblioteki i jest warta naszej uwagi. Ukazała się w 2012 roku nakładem wydawnictwa "Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego" oraz " Instytutu Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW". Do druku ją podali i wstępem opatrzyli Witold Kula, Nina Assorodobraj-Kula i Marcin Kula.
Jak napisał w przedmowie Witold Kula, listy te nigdy nie doszły do adresatów, ale miały innych uważnych czytelników - byli to carscy cenzorzy. Na każdej z kopert widnieje notatka cenzora - "zadierżat!" Zatrzymując taki list urzędnik zatrzymywał wszystko, co w nim było , a więc szyfkarty, paszporty lub pieniądze przysyłane rodzinie, dzieciom , podczas gdy przysyłający odkładał każdy zarobiony grosz, by im pomóc. W ten sposób rodziny traciły ze sobą kontakt, rodzice nie mogli skontaktować się z dziećmi, małżeństwa pozostawały rozbite, więzy rodzinne zerwane, krzywdy niewybaczone.
Czytanie listów przynosi ogromną wiedzę o tym, jaka była polska wieś w końcu XIX wieku, co zmuszało ludzi do emigracji, porzucania kraju i rodziny na rzecz nieznanego.
Książka zawiera indeks miejscowości, by łatwiej nam było odszukać interesującą nas miejscowość , do której list był zaadresowany. I teraz najważniejsze pytanie, które może się nam nasunąć, czy są tu listy emigrantów z naszej okolicy lub wsi. Otóż są. Jest tutaj list Ludwika Koronowskiego do żony z 6.03.1891 roku. fragment tego listu jest zeskanowany, pismo jest piękne, równe, a przecież niewielu mieszkańców XIX wiecznej wsi umiało pisać i czytać.
Jeden z emigrantów pisząc do rodziny w Polsce chwali swoje życie zapewniając, ze teraz ma więcej ziemi , niż dziedzic Mostowski ( własnością tego dziedzica były ziemie w okolicach Mostowa, Krzywek i Lipowca).
Bardzo dużo listów było adresowanych w okolice Golubia-Dobrzynia, Sierpca, Rypina i Mławy.
Zachęcam do zapoznania się z książką. Być może znajdziecie tu list kogoś bliskiego, nigdy nie dostarczony adresatowi.
 |
| Polscy emigranci na statku, fot. kurier historyczny |
 |
| Polscy emigranci w Stanach Zjednoczonych, rok 1903, fot. ręcznie kolorowana, fot. Wikipedia |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz