Krzywki-Piaski

 Krzywki Piaski powstały dopiero w początkach XVI wieku, a więc należą do młodszych miejscowości.  Wieś znajduje się w województwie mazowieckim, w mławskim powiecie, w gminie Szreńsk. W 1531 roku po raz pierwszy znalazła się ona w zapisach jako Krzywki-Pyczky. Powstała  jednak jakiś czas wcześniej, ponieważ już wtedy liczyła 4 włóki ziemi. 

Właścicielami jej byli : Mostowski, Straszewski, Mikolaj Pyczek, Jan i wdowa po Piotrze oraz Michał, syn Straszewskiego. Jak łatwo się domyślić, od przydomku jednego z właścicieli Mikołaja Pyczka wieś nazywano przez długi czas Krzywki-Pyczki. Zapewne pierwszymi osadnikami tej wsi byli Krzywkowscy herbu Półkozic, o przydomku Pyczek. Przybyli tu z niedalekiej wioski Krzywki-Bratki, które są najstarszą miejscowością w tej okolicy. 

Spis podatkowy z 1578 roku nadal wymienia Krzywki Piaski, jako Pyczki. W tym czasie nadal mieszkają tu Krzywkowscy o przydomku Pyczek. Wśród innych nazwisk wymieniani są Straszewscy. 

Miejscowa szlachta była na tyle uboga, iż sama uprawiała ziemię, nie posiadając chłopów. Zarówno Krzywki-Bośki, jak i Krzywki-Piaski były zaściankami szlacheckimi, które później przeszły na własność możnych rodów średniozamożnych i magnackich.. Była to sytuacja dość nietypowa, większość zaścianków szlacheckich Mazowsza przetrwała do XX wieku. Krzywkowscy z obu wiosek nie wytrzymali długo presji bogatego rodu Mostowskich z Mostowa, więc stopniowo wyprzedali swoje ziemie i wyjechali lub zostali wyrugowani. Krzywki-Pyczki, które później zaczęto nazywać Krzywkami Podbornymi stały się częścią  rozległych zresztą dóbr Mostowskich.

W 1783 roku ziemie te zmieniły właściciela, stal się nim szambelan królewski Żórawski. W XIX wieku, kiedy ziemie Mostowskich zostały przyłączone do do dóbr szreńskich nastąpiła zmiana nazwy wsi na dziś znaną.

Według opisu z XIX wieku wieś ta leżała nad "rozległymi błotami, ciągnącymi się od Żuromina odległość od Mławy 18 wiorst".

 ( Wiorsta do dawna rosyjska miara długości, 1 wiorsta =1,0668 km)

W tej małej wiosce odnotowano w 1827 roku 9 domów i 70 mieszkańców. Jednak już w 1883 roku mieszkało tu 189 osób w 22 domach. Własnością mieszkańców były 264 morgi ziemi, w tym 206 mórg ziemi ornej.

( Morga polska mogła liczyć około 0,56 ha, początkowo stanowiła obszar, jako jeden człowiek mógł zaorać, lub zasiać jednym zaprzęgiem w ciągu dnia)

W 1864 roku wieś została objęta uwłaszczeniem, jak wszystkie wsie w Królestwie Polskim na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa. Włościanie (chłopi) zwolnieni zostali od wszelkich obciążeń feudalnych m. in. pańszczyzny, czynszu, darmoch), otrzymali też prawo wieczystej własności do użytkowanej przez nich ziemi.

W 1921 roku wieś liczyła już 119 mieszkańców i 15 domów. Należała do gminy Mostowo. Część ziem - obszar 59 ha należał do Stanisława Senkowskiego z Krzywek-Piasek.

Podczas II wojny św. niedaleko wsi, w lasach żołnierze mieli kryjówkę - ziemiankę tzw. "Zielony domek"składającą się z 3 ziemianek i 2 podziemnych bunkrów. Mieścił się tam obóz szkoleniowy, baza wypadowa i siedziba sztabu komendanta podokręgu "WKRA". Więcej przeczytacie tu : http://bibliotekazielona2.blogspot.com/2013/03/dziaalnosc-bch-w-okolicach-zielonej-i.html

 Krzywki-Piaski na tle gminy Szreńsk.




 

. 

Warto podkreślić, iż   25 kwietnia 1917 roku w Krzywkach - Piaskach  urodził się Jan Dzieńkowski porucznik nawigator, który zginął  w zestrzelony w rejonie Turzańska  w 1947 roku przez żołnierzy UPA  w trakcie lotu rozpoznawczego.

Jan Dzieńkowski był synem Konstantego i Zofii, w 1932 roku ukończył szkołę powszechną w Mostowie, następnie w 1937 gimnazjum humanistyczne w Mławie. W 1938 roku został słuchaczem szkoły kursu obserwatorów w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po kampanii wrześniowej walczył w konspiracji, jako żołnierz AK.  Po zakończeniu wojny w 1947 roku został przydzielony eskadry lotniczej Grupy Operacyjnej "Wisła".Odznaczono go pośmiertnie  Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.  30 sierpnia 1983 roku Minister Obrony Narodowej nadał 23 Lotniczej Eskadrze Szkolnej w Dęblinie imię porucznika nawigatora Jana Dzieńkowskiego.

Więcej informacji o Janie Dzieńkowskim odnajdziecie tu: https://blog.autodziadek.pl/2928133/1/jan-dzienkowski.html

   Fot. str. https://blog.autodziadek.pl/2928133/1/jan-dzienkowski.html

1 Słownik historyczno-geograficzny …, tom II, s.154
2 Źródła Dziejowe Polski …, s. 61
3 www.przodkowie.pl/AGAD (WGW t. 87 f. 264)
4 Słownik geograficzny …tom IV, s. 809
5 Skorowidz …, s. 90
6 Księga Adresowa Polski …, s 2007 

7 https://blog.autodziadek.pl/2928133/1/jan-dzienkowski.html
Źródło : Internet