 |
| Drzeworyt z 1875 r. |
W Kuczborku znajduje się kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Najstarszy jego wizerunek przedstawia zamieszczony drzeworyt z 1875 roku wykonany przez F. Nakielskiego.
Kościół św. Bartłomieja erygował prawdopodobnie bp Jakub z Korzwi z fundacji Andrzeja z Gulczewa około 1400 roku.
Według wzmianki z 1449 roku pierwszym wspomnianym proboszczem był Wojciech oraz jego wikariusz Świętosław. Był to oczywiście kościół drewniany.
Do kościoła początkowo przylegała kaplica fundacji Kliczewskich, jednak w 1648 roku spłonęła ona wraz z nim, ocalała jedynie murowana zakrystia.
Z odbudową świątyni nie śpieszono się, ponieważ ówczesny proboszcz ks. A. Nicgórski nie mógł zebrać koniecznych środków na odbudowę.
W 1650 roku stolnik płocki J. Zieliński zbudował niewielką murowaną kaplicę, która przez prawie pięćdziesiąt lat służyła parafii.
W 1698 roku ks. W . Strzeszewski przy pomocy T. Mostowskiego wzniósł drewniana świątynię o wymiarach 29 na 13 m. W przylegającej do niej drewnianej kaplicy znajdował się nagrobek rodziny Zielińskich i ołtarz Matki Bożej Różańcowej.
Jednak nim upłynęło 40 lat kościół był już w złym stanie. Toteż w latach 1746-1754 Bogdan Mostowski kasztelan płocki wzniósł obecną murowaną świątynię, z dwiema kaplicami. Została ona konsekrowana przez bp Wojciecha Gadomskiego 24.VIII.1786 roku.
Wkrótce też przeniesiono do niej ołtarze ze starego kościoła i kaplicy poza wsią - św. Stanisława biskupa.
Obecnie ołtarz główny zawiera obrazy św. Bartłomieja i Zwiastowania NMP, po bokach są rzeźby św. Piotra i Pawła, jak również św. Kazimierza i Wojciecha z 1700 roku.
Ołtarze boczne poświęcono Józefowi, Stanisławowi, oraz Chrystusowi Ukrzyżowanemu i MB Różańcowej z XIX wieku.
Zabytkowa chrzcielnica pochodzi połowy XVIII w. Organy wykonano w 1878 roku.
W czasie II wojny świątynia była zdewastowana.
Cofając się w czasie i wracając do wizytacji kościoła w Kuczborku z dnia 12 grudnia 1775 roku - opisano parafię Kuczbork i kościół wraz z
gruntami, dochodami i czynszami. Dowiadujemy się, że kościół był "strukturą piękną, na kształt krzyżacką. Na wschodzie i zachodzie umiejscowione były dwa chóry. Nad bryłą kościoła górowała murowana wieża , wewnątrz w większym chórze ulokowane były dwie kaplice. Kościół przykrywał dach w stylu włoskim."
Świątynię ufundował Bogdan Mostowski , kasztelan płocki w roku 1748 przy rynku kuczborskim. Na tym samym miejscu stał niegdyś kościół drewniany .
Świadectwo starych ludzi z Kuczborka ( według tekstu źródłowego) z tamtych czasów wskazuje na to, iż podczas wojen szwedzkich w XVII wieku, zarówno kościół, plebania, jak i wszelkie dokumenty zostały spalone.
W 1775 roku świątynia była już benedykowana ( poświęcona).
Jest tam 5 ołtarzy, lecz na uwagę szczególnie zasługuje piękna chrzcielnica.
W obecnym ołtarzu głównym z ok. 1700 r. umieszczone są obrazy: św. Bartłomieja i Zwiastowania NMP, po bokach zaś rzeźby świętych Piotra i Pawła oraz Kazimierza i Wojciecha. Ołtarze boczne barokowe z obrazami: św. Mikołaja (malował Jakub Nagrabski w 1853 r.), Matka Boża Różańcowa ze św. Dominikiem (połowa XIX w.). Ambona w stylu regencji z I połowy XVIII w. Chrzcielnica barokowa z II połowy XVIII w. Obecne, dziesięciogłosowe organy zbudował w 1876/1877 r. Józef Flaszczyński ze wsi Kuchary koło Płońska. W neogotycki prospekt organowy wkomponowane są rzeźby barokowe z XVIII w. przedstawiające aniołki grające na trąbach oraz Dawida grającego na harfie.
Znajdowały się tam obrazy św. Stanisława Kostki i biskupa Stanisława. Podłoga była wykonana z tarcic, sufit również był wykonany z tarcic, ale pokryty malowidłem.
Nad drzwiami do zakrystii wyrżnięto herb Ogończyk z datą 1619.
Według relacji ludzi patronem tego kościoła był św. biskup Stanisław. Kościół prezentował nie najlepszy stan, a od strony północnej ściany były bardzo przegniłe. Prawdopodobnie kościół ten z czasem został przebudowany na kapliczkę, która do 2012 roku znajdowała się na cmentarzu kuczborskim.
Kaplica św. Stanisława na cmentarzu grzebalnym, zbudowana została w połowie XVII wieku.
W 1716 roku miała ona wieżyczkę i wieżę , była tez odnowiona przez T. Mostowskiego.
W 1781 roku teren przy kaplicy zamieniono na cmentarz.
W 2012 roku kaplicę św. Stanisława na cmentarzu grzebalnym zburzono , a w 2015 r. powstała tam nowa wykonana na wzór poprzedniej.( fot. kapliczki poniżej)
Z parafią kuczborską graniczyły cztery parafie: szreńska, sarnowska, zielińska oraz chamska.
Do kościoła w Kuczborku należało wtedy dziewięć wsi. Były to następujące wioski: Krzywki-Bratki, Nicgora, Chodupka, Kliczewo, Wólka, Mianowo, Olszewko i wieś Kuczbork. Wśród nich np. w Krzywkach-Bratkach, w 14 budynkach mieszkała głównie szlachta. Pisano, iż :,,osób sposobnych do spowiedzi siedemdziesiąt jedna".
Druga wieś należąca do parafii Kuczbork to Nicgora. Było w niej 19 budynków także zamieszkanych przez szlachtę w liczbie 105 osób.
Chodupka to także wieś szlachecka z ośmioma budynkami i 54 osobami w nich mieszkającymi.
Wieś Kliczewo mogła się już pochwalić 24 budynkami i dwiema budami. Mieszkało tam 205 osób. Wieś Wólka należała do wsi Kliczewo i miała 9 budynków, w których żyło 70 osób.
Mianowo było wsią szlachecką z pięcioma budynkami mieszkalnymi i 32 mieszkańcami. Budynki były na kształt drewnianych szlacheckich skromnych dworków. Z frontu usytuowany był drewniany ganek, z tyłu budynku było wyjście na podwórko, które podzielono na część spacerowo ogrodową oraz część gospodarczą. Podczas niedzielnych wizyt gości po obiedzie, spacerowano wśród kwiatów i drzew specjalnymi alejkami, które ambitni gospodarze, podtrzymujący pańskie tradycje utrzymywali w porządku.
Olszewko należało do Kuczborka i było dziedzictwem Mostowskiego, wojewody mazowieckiego.
Wieś posiadała 9 budynków mieszkalnych, w których mieszkało 84 osoby.
Wieś Kuczbork, dziedzictwo Mostowskiego , wojewody płockiego miała 24 budynki i 170 mieszkańców. Natomiast miasteczko Kuczbork miało w tym samym czasie 29 domów mieszkalnych i 206 mieszkańców.
W miasteczku Kuczbork mieszkało 44 osoby narodowości żydowskiej.
Kolatorem kuczborskiego beneficjum był Paweł Mostowski, wojewoda mazowiecki. Znaczyło to, iż był jego fundatorem, patronem, miał prawo do umieszczania w kościele tablic nagrobnych i dysponował własną ławką. Dobra kuczborskie były dziedziczne.
Od 1766 roku plebanem kuczborskim został ks. Franciszek Bońkowski, urodzony w Kosinach w 1717 roku. Wcześniej stanowisko plebana piastował tam Jks. Wojciech Przełęcki.
W kościele kuczborskim w tamtym czasie w dni święte i niedziele zaczynano Jutrznię o godzinie siódmej, zaś po jutrzni odmawiano różaniec do godziny dziewiątej. Nabożeństwo kończyło się o jedenastej trzydzieści. Następne nabożeństwo zaczynało się po obiedzie, o godzinie 15.00.
W Kuczborku znajdował się szpital dla ubogich zorganizowany przez plebana Przełęckiego z jego prywatnych funduszy. Owych ubogich w tamtym czasie wymieniono ośmioro . W jednej izbie mieszkał tam również organista Mateusz Piotrowski . Organista ten posiadał również stodółkę i szopkę, użytkował grunt we wsi oraz odbierał dziesięcinę od czterech chłopów z Kuczborka i w całości dzwonne. ( Sługa kościelny w dawnej Polsce dzwonił na Anioł Pański, a biskupi w czasie synodów nakazywali, by godzinę po zachodzie słońca dzwonić w dzwon każdego dnia, by wierni przypominali sobie o modlitwie).
Piękne dzieło - prowadzenie szpitala dla ubogich przy kościele kontynuował ksiądz Franciszek Bońkowski.
Dziś parafia św. Bartłomieja znajduje się w dekanacie żuromińskim i obejmuje swoim zasięgiem Kuczbork- Osadę, Chodubkę, Kliczewo Duże, Kliczewo Małe, Kozielsk, Krzywki-Bratki, Kuczbork-Wieś, Mianowo, Nidzgorę, Olszewko, Osowę, Przyspę, Wółkę Kliczewską, Wygodę.
,,Nawiedzenie Matki Bożej"- 10 lipca 1976 rok. - Kuczbork. Na fotografii są strażacy, kapłani (w tym ksiądz Trzciński), dzieci do komunii i pozostali mieszkańcy parafii.
 |
| Kościół w Kuczborku |
 |
| Kościół w Kuczborku |
Zdjęcie ze strony fotopolska.Lata 1988-1989 , Kaplica cmentarna w Kuczborku. (Zdjęcie pochodzi z pisma "Spotkania z Zabytkami" nr 2 (48) 1990)
Dodane przez Marek.W
 |
| Kapliczka św. Stanisława( już nieistniejąca) w Kuczborku prawdopodobnie z XVI wieku. |
 |
| Kaplica w Kuczborku odnowiona, stan obecny , rok 2020 |
Dawni proboszczowie parafii Kuczbork
- Wojciech, proboszcz parafii Kuczbork ok. 1449 r., brak więcej danych,
jego wikariusz Świętosław, ok 1449 roku
- Ksiądz A. Nicgórski, ok. 1648 r.
- Ksiądz W. Strzeszewski , ok. 1698 r.
- Ksiądz Wojciech Przełęcki, od 1766 r. założył szpital dla ubogich
-Ksiądz Piotr Strzegowski - lata 1821.. .brak więcej danych.
- Ksiądz Franciszek Bońkowski, ur. w Kosinach, prowadził szpital dla ubogich przy kościele w Kuczborku , urodził się w 1717 roku, 18 kwietnia 1766 roku instytuowany został przez księdza Kazimierza Rokitnickiego, sufragana płockiego na plebana kuczborskiego. W niedziele i święta, jak podaje M.M. Grzybowski w "Materiałach do dziejów Ziemi Płockiej" udzielał nauk katechetycznych z Ewangelii. Opierał się na książkach ks. Wujkowskiego.
- Ksiądz Józef Maria Żołnowski, proboszcz parafii Kuczbork, rok 1860, w roku 1863 odnajdujemy go już , jako proboszcza w Skrwilnie, gdzie pochował 9 powstańców zabitych w bitwie pod Rudą.
-Ksiądz Marcin Żydowo, wikariusz, rok 1860, brak więcej danych
- Ksiądz Józef Chudzyński, proboszcz parafii Kuczbork do 1873 roku, żył 43 lata.
Materiały , z których korzystałam to:
M.M. Grzybowski- "Materiały do dziejów Ziemi Płockiej"
Diecezja płocka, struktura personalno-administracyjna, stan z dnia 1.X.1977 r.
Nadesłała pani Małgorzata Bońkowska- Szaraniec
- Ksiądz Adolf Łempicki, proboszcz parafii Kuczbork, żył 68 lat, zmarł w 1911 r.
W 1885 roku, przyjmował wizytację biskupa Kossowskiego, który odwiedził wtedy wiele parafii w mławskim. ,,Korespondent płocki" z 1885 roku wspomina o tym wydarzeniu. Kościół w Kuczborku miał być wtedy starannie odrestaurowany staraniem właśnie księdza Łempickiego.
- Ksiądz Skarżyński
- Ksiądz Stanisław Piotrowski, proboszcz parafii Kuczbork, żył 57 lat, zmarł 13 kwietnia 1932 r.
- Ksiądz Ferdynand Pajewski, żył w latach 1870-1940, proboszcz parafii Kuczbork w latach 1932-1940
- Ksiądz dziekan Tadeusz Trzciński , proboszcz parafii Kuczbork w latach powojennych 1945-85, był administratorem, później proboszczem. Od maja do października 1942 roku był więziony w niemieckim obozie KL Soldau ( w Działdowie), zmarł w Kuczborku w 1989 roku.
- Ksiądz Kazimierz Kowalski, proboszcz parafii Kuczbork
Fotografia sprzed II wojny św. przedstawia księdza Ferdynanda Pajewskiego i Józefa Tomaszewskiego - kier. szkoły w Kuczborku wśród dzieci na tle muru kościelnego.
Materiały , z których korzystałam to:
M.M. Grzybowski- "Materiały do dziejów Ziemi Płockiej"
Diecezja płocka, struktura personalno-administracyjna, stan z dnia 1.X.1977 r.
Nadesłała pani Małgorzata Bońkowska- Szaraniec
Genealodzy.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz