Archiwum bloga

piątek, 21 grudnia 2012

Finał konkursu na najpiękniejszą Kartkę Bożonarodzeniową

Dziś odbył się finał konkursu na najpiękniejszą kartkę świąteczną.  Nagrody rozdawałyśmy w szkole podstawowej w Zielonej, dokąd zostałyśmy zaproszone przez panią dyrektor. 
Uroczystość jasełek była doskonałą okazją do wypromowania bibliotecznych konkursów i samej biblioteki.
Oto kartki, które brały udział w konkursie.


W kategorii gimnazjum trzy pierwsze miejsca zajęły

1.Klaudia Bogus
2.Marta Kraśniewska
3.Daria Zalewska

W kategorii szkoła podstawowa nagrodzono

1.Weronikę Groblewską
2.Dominikę Twarożyńską
3.Julię Zalewską

Wyróżniono

1. Jakuba Jasińskiego
2.Joannę Dąbrowską


Wszystkie pozostałe osoby biorące udział w tym konkursie otrzymały nagrody pocieszenia. Gratulujemy wszystkim serdecznie.

Oto kilka fotografii z tej pięknej uroczystości.













Wszystkie Śnieżynki kochają książki

wtorek, 18 grudnia 2012

Kościół w Kuczborku - historia

Drzeworyt z 1875 r.

W Kuczborku znajduje się kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Najstarszy jego wizerunek przedstawia zamieszczony drzeworyt z 1875 roku wykonany przez F. Nakielskiego.
Kościół św. Bartłomieja erygował prawdopodobnie bp Jakub z Korzwi z fundacji Andrzeja z Gulczewa około 1400 roku. 
 Według wzmianki z 1449 roku pierwszym wspomnianym proboszczem był Wojciech  oraz jego wikariusz Świętosław. Był to oczywiście kościół drewniany.
Do  kościoła początkowo przylegała kaplica fundacji Kliczewskich,  jednak w 1648 roku spłonęła ona wraz z nim, ocalała jedynie murowana zakrystia.
Z odbudową świątyni nie śpieszono się, ponieważ ówczesny proboszcz ks. A. Nicgórski nie mógł zebrać koniecznych środków na odbudowę. 
W 1650 roku stolnik płocki J. Zieliński zbudował niewielką murowaną kaplicę, która przez prawie pięćdziesiąt lat służyła parafii.
W 1698 roku ks. W . Strzeszewski przy pomocy T. Mostowskiego  wzniósł drewniana świątynię o wymiarach 29 na  13 m. W przylegającej do niej drewnianej kaplicy znajdował się nagrobek rodziny Zielińskich i ołtarz Matki Bożej Różańcowej.

Jednak nim upłynęło 40 lat kościół był już w złym stanie. Toteż w latach 1746-1754  Bogdan Mostowski kasztelan płocki wzniósł obecną murowaną świątynię, z dwiema kaplicami. Została ona konsekrowana przez bp Wojciecha Gadomskiego 24.VIII.1786 roku.

Wkrótce też przeniesiono do niej ołtarze ze starego kościoła i kaplicy  poza wsią -  św. Stanisława biskupa.
Obecnie ołtarz główny zawiera obrazy św. Bartłomieja i Zwiastowania NMP, po bokach są rzeźby św. Piotra i Pawła, jak również św. Kazimierza i Wojciecha z 1700 roku.
Ołtarze boczne poświęcono Józefowi, Stanisławowi, oraz Chrystusowi Ukrzyżowanemu i MB Różańcowej z XIX wieku.
Zabytkowa chrzcielnica pochodzi połowy XVIII w. Organy wykonano w 1878 roku.
W czasie II wojny świątynia była zdewastowana.




                              
 Cofając się w czasie i wracając do wizytacji  kościoła w Kuczborku z dnia 12 grudnia 1775 roku - opisano  parafię Kuczbork i kościół wraz z  gruntami, dochodami i czynszami. Dowiadujemy się, że kościół był "strukturą piękną, na kształt krzyżacką. Na wschodzie i zachodzie umiejscowione były dwa chóry. Nad bryłą kościoła górowała murowana wieża , wewnątrz w większym chórze ulokowane były dwie kaplice. Kościół przykrywał dach w stylu włoskim." 

Świątynię ufundował Bogdan Mostowski , kasztelan płocki w roku 1748 przy rynku kuczborskim. Na tym samym miejscu stał niegdyś kościół drewniany .
Świadectwo starych ludzi z Kuczborka ( według tekstu źródłowego) z tamtych czasów wskazuje na to, iż podczas wojen szwedzkich w XVII wieku, zarówno kościół, plebania, jak i wszelkie dokumenty zostały spalone.
W 1775 roku świątynia była już benedykowana ( poświęcona).

Jest tam 5 ołtarzy, lecz na   uwagę szczególnie  zasługuje   piękna chrzcielnica.
W obecnym ołtarzu głównym z ok. 1700 r. umieszczone są obrazy: św. Bartłomieja i Zwiastowania NMP, po bokach zaś rzeźby świętych Piotra i Pawła oraz Kazimierza i Wojciecha. Ołtarze boczne barokowe z obrazami: św. Mikołaja (malował Jakub Nagrabski w 1853 r.), Matka Boża Różańcowa ze św. Dominikiem (połowa XIX w.). Ambona w stylu regencji z I połowy XVIII w. Chrzcielnica barokowa z II połowy XVIII w. Obecne, dziesięciogłosowe organy zbudował w 1876/1877 r. Józef Flaszczyński ze wsi Kuchary koło Płońska. W neogotycki prospekt organowy wkomponowane są rzeźby barokowe z XVIII w. przedstawiające aniołki grające na trąbach oraz Dawida grającego na harfie.

Za miasteczkiem Kuczbork  w stronę Chojnowa stał drewniany kościółek , "ten kościół jest wzdłuż sążni ośm, wszerz sążni cztery budowany". Było w nim sześć  oszklonych okien, z których cztery  oprawiono w ołów. 
Znajdowały się tam obrazy św. Stanisława Kostki i biskupa Stanisława. Podłoga była wykonana z tarcic, sufit również był wykonany z tarcic, ale pokryty malowidłem. 
Nad drzwiami do zakrystii wyrżnięto herb Ogończyk  z datą 1619. 
Według relacji ludzi patronem tego kościoła był św. biskup Stanisław. Kościół prezentował nie najlepszy stan, a od strony północnej ściany były bardzo przegniłe. Prawdopodobnie kościół ten z czasem został przebudowany na kapliczkę, która do 2012 roku znajdowała się na cmentarzu kuczborskim.


Kaplica św. Stanisława , która znajdowała się na cmentarzu grzebalnym, zbudowana została w połowie XVI wieku.
W 1716 roku miała ona wieżyczkę i wieżę , była tez odnowiona przez T. Mostowskiego.
W 1781 roku teren przy kaplicy zamieniono na cmentarz.
W 2012 roku kaplicę św. Stanisława na cmentarzu grzebalnym zburzono , a w 2015 r. powstała tam nowa wykonana na wzór poprzedniej.( fot. kapliczki poniżej) 

Z parafią kuczborską graniczyły cztery parafie: szreńska, sarnowska, zielińska oraz chamska. 
Do kościoła w Kuczborku należało wtedy dziewięć wsi. Były to następujące wioski: Krzywki-Bratki, Nicgora, Chodupka, Kliczewo, Wólka, Mianowo, Olszewko i wieś Kuczbork.  Wśród nich  np. w  Krzywkach-Bratkach, w 14 budynkach mieszkała głównie szlachta.  Pisano, iż :"osób sposobnych do spowiedzi siedemdziesiąt jedna".
  Druga wieś należąca do parafii Kuczbork to Nicgora. Było w niej 19 budynków także zamieszkanych przez  szlachtę w liczbie 105 osób.
Chodupka to także wieś szlachecka z ośmioma budynkami i 54 osobami w nich mieszkającymi.
Wieś Kliczewo mogła się już pochwalić 24 budynkami i dwiema budami. Mieszkało tam 205 osób.
Wieś Wólka należała do wsi Kliczewo i miała 9 budynków, w których żyło 70 osób.
Mianowo było wsią szlachecką z pięcioma budynkami mieszkalnymi i 32 mieszkańcami. Budynki były na kształt drewnianych szlacheckich skromnych dworków. Z frontu usytuowany był drewniany ganek, z tyłu budynku było wyjście na podwórko, które podzielono na część spacerowo ogrodową oraz część gospodarczą. Podczas niedzielnych wizyt gości po obiedzie, spacerowano wśród kwiatów i drzew specjalnymi alejkami, które ambitni gospodarze, podtrzymujący pańskie tradycje utrzymywali w porządku. 
Olszewko należało do Kuczborka i było dziedzictwem Mostowskiego, wojewody mazowieckiego.
Wieś posiadała 9 budynków mieszkalnych,  w których mieszkało 84 osoby.

Wieś Kuczbork, dziedzictwo Mostowskiego , wojewody płockiego miała 24 budynki i 170 mieszkańców.
Natomiast miasteczko Kuczbork miało w tym samym czasie 29 domów mieszkalnych i 206 mieszkańców.
W miasteczku Kuczbork mieszkało 44 osoby narodowości żydowskiej.
Kolatorem kuczborskiego beneficjum  był Paweł Mostowski, wojewoda mazowiecki. Znaczyło to, iż był jego fundatorem, patronem, miał prawo do umieszczania w kościele tablic nagrobnych i dysponował własną ławką. Dobra kuczborskie były dziedziczne.
Od 1766 roku plebanem kuczborskim został ks. Franciszek Bońkowski, urodzony w Kosinach w 1717 roku. Wcześniej stanowisko plebana piastował tam Jks. Wojciech Przełęcki.
W kościele kuczborskim w tamtym czasie w dni święte i niedziele zaczynano Jutrznię o godzinie siódmej, zaś po jutrzni odmawiano różaniec do godziny dziewiątej. Nabożeństwo kończyło się  o jedenastej trzydzieści. Następne nabożeństwo zaczynało się po obiedzie, o godzinie 15.00.

W Kuczborku znajdował się szpital dla ubogich zorganizowany przez plebana Przełęckiego z jego prywatnych funduszy. Owych ubogich  w tamtym czasie wymieniono ośmioro . W jednej izbie mieszkał tam również organista Mateusz Piotrowski . Organista ten posiadał również stodółkę i szopkę, użytkował grunt we wsi oraz  odbierał dziesięcinę od czterech chłopów z Kuczborka i w całości dzwonne. ( Sługa kościelny w dawnej Polsce dzwonił na Anioł Pański, a biskupi w czasie synodów nakazywali, by godzinę po zachodzie słońca dzwonić w dzwon każdego dnia, by wierni przypominali sobie o modlitwie).
Piękne dzieło  - prowadzenie szpitala dla ubogich przy kościele kontynuował ksiądz Franciszek Bońkowski.

Dziś parafia św. Bartłomieja znajduje się w dekanacie żuromińskim i obejmuje swoim zasięgiem Kuczbork- Osadę, Chodubkę, Kliczewo Duże, Kliczewo Małe, Kozielsk, Krzywki-Bratki, Kuczbork-Wieś, Mianowo, Nidzgorę, Olszewko, Osowę, Przyspę, Wółkę Kliczewską, Wygodę. 











Kościół w Kuczborku




Kościół w Kuczborku


Zdjęcie ze strony fotopolska.Lata 1988-1989 , Kaplica cmentarna w Kuczborku. (Zdjęcie pochodzi z pisma "Spotkania z Zabytkami" nr 2 (48) 1990)
Dodane przez Marek.W

Kapliczka  św. Stanisława( już nieistniejąca) w Kuczborku  prawdopodobnie z XVI wieku.
          fot. rok 2012

 
Kaplica w Kuczborku odnowiona, stan obecny , rok 2020



Dawni proboszczowie  parafii Kuczbork

- Wojciech, proboszcz parafii Kuczbork ok. 1449 r., brak więcej danych
- jego wikariusz Świętosław, ok 1449 roku
- Ksiądz A. Nicgórski, ok. 1648 r.
-Ksiądz W. Strzeszewski , ok. 1698 r.
- Ksiądz Wojciech Przełęcki, od 1766 r.
 - Ksiądz Piotr Strzegowski - lata 1821...
- Ksiądz Franciszek Bońkowski, ur. w Kosinach, prowadził szpital dla ubogich przy           kościele w Kuczborku , urodził się w 1717 roku, 18 kwietnia 1766 roku instytuowany został przez księdza Kazimierza Rokitnickiego, sufragana płockiego na plebana kuczborskiego. W niedziele i święta, jak podaje M.M. Grzybowski w "Materiałach do dziejów Ziemi Płockiej" udziela nauk katechetycznych  z Ewangelii. Korzysta także z książek ks. Wujkowskiego.

- Ksiądz Józef Maria Żołnowski, proboszcz parafii Kuczbork, rok 1860, w roku 1863 odnajdujemy go już , jako proboszcza w Skrwilnie, gdzie pochował 9 powstańców zabitych w bitwie pod Rudą.
 -Ksiądz Marcin Żydowo, wikariusz, rok 1860, brak więcej danych
- Ksiądz Józef Chudzyński, proboszcz parafii Kuczbork do 1873 roku, żył 43 lata.
- Ksiądz Adolf Łempicki, proboszcz parafii Kuczbork, żył 68 lat, zmarł w 1911 r. W 1885 roku, przyjmował wizytację biskupa Kossowskiego, który odwiedził wtedy wiele parafii w mławskim. ,,Korespondent płocki" z 1885 roku wspomina o tym wydarzeniu. Kościół w Kuczborku miał być wtedy starannie odrestaurowany staraniem właśnie księdza Łempickiego.
- Ksiądz Skarżyński
- Ksiądz Stanisław Piotrowski, proboszcz parafii Kuczbork, żył 57 lat, zmarł 13 kwietnia 1932 r.
- Ksiądz Ferdynand Pajewski, żył w latach 1870-1940, proboszcz parafii Kuczbork w latach 1932-1940
- Ksiądz dziekan Tadeusz Trzciński , proboszcz parafii Kuczbork w latach powojennych 1945-85, był administratorem, później proboszczem. O maja do października 1942 roku był więziony w niemieckim obozie KL Soldau ( w Działdowie), zmarł w Kuczborku w 1989 roku.
- Ksiądz Kazimierz Kowalski, proboszcz parafii Kuczbork










Materiały , z których korzystałam to:

M.M. Grzybowski- "Materiały do dziejów Ziemi Płockiej"
Diecezja płocka, struktura personalno-administracyjna, stan z dnia 1.X.1977 r.
Nadesłała pani Małgorzata Bońkowska- Szaraniec
Genealodzy.pl


czwartek, 13 grudnia 2012

Kościół w Zielonej - historia

"Kościół w Zielony jest drewniany, wzdłużny, pierwszy chór węższy i krótszy mający, drugi szerszy i dłuższy, w tyle ołtarza wielkiego zakrystia. Nie jest konsekrowany tylko benedykowany. Jest erygowany od Zielińskiego, ale nie wiadomo którego, ponieważ erekcji jego, jako i żadnego skryptu i dokumentu nie masz".
 To fragment, który pochodzi z 12.12. 1775  roku, spisany po  wizycie generalnej  biskupa płockiego.  Kościół parafialny p.w. św. Trójcy i prawdopodobnie św. Marcina i Marii Magdaleny ufundowali członkowie rodziny Świnków - Zielińskich w ok. 1380 roku. Z 1454 roku pochodzi pierwsza wzmianka o proboszczu.
W 1598 roku kościół był drewniany , konsekrowany, wewnątrz malowany, a główny ołtarz mieścił tryptyk z rzeźbą NPM w środku. Były tam również 3 ołtarze boczne:św. Trójcy, św. Marii Magdaleny oraz św. Marcina. Remont świątyni przeprowadzono w końcu XVII wieku.
 Około roku 1750 kościół spłonął lub tez został rozebrany z powodu złego stanu.W tym samym miejscu ok. roku 1764 kolator J. Zieliński - kasztelan raciążski wzniósł nowy, lecz także drewniany kościół .
 Od 1740 roku parafia nie miała proboszcza, a nabożeństwa odprawiali Jezuici z Żuromina. Prace budowlane przy kościele dokończył dopiero Ks. K. Zieliński w 1773 roku.
Obecny murowany kościół powstał dopiero w 1908 roku dzięki księdzu P. Burawskiemu według projektu architekta W.Ciechanowskiego. 
W 1912 roku przewróciła się jednak wieża, co mogło wskazywać na jakieś błędy budowlane.
Kościół konsekrował w 1924 roku arcybiskup Nowowiejski. Wnętrze kościoła zawiera ołtarze przeniesione ze starej świątyni ( XVIII w. ). Sukienki i korony na ołtarzu głównym wykonano z pozłacanej blachy. W kościele jest ołtarz soborowy, 7 konfesjonałów i 72 ławki (1925 rok) Zachowane są także 4 stare feretrony z I połowa XIX wieku ( feretron to obraz relijny namalowany obustronnie, w ozdobnych ramach lub posąg), 3 kielichy, relikwiarz  i ornat (koniec XVII).
W opisie kościoła w Zielonej w 1775 roku czytamy ponownie:" Świadczą o tym ludzie starzy, że  trzech poddanych w tejże wiosce Zielony  z załogami, gruntami, łąkami, ogrodami, chałupami należało do plebanii, tych dwór sobie przywłaszczył, to jest JWImćP śp. Zieliński, kasztelan raciążski.
 Stawów, sadzawek, młyna, propinacji nigdy nie było.(...)" Owa propinacja, to według Encyklopedii PWN wyłączne prawo pana dóbr ziemskich do produkcji i sprzedaży alkoholu okolicznym poddanym chłopom i obowiązek kupowania przez nich trunków w dworskiej karczmie) 
Jakub Zieliński, chorąży raciążski, dziedzic i współlokator Zielonej, zabrał grunta kościelne, a także wygnał z plebanii księdza proboszcza Antoniego Maciejewskiego.
W parafii Zielona  do 1775 roku nie było szkoły parafialnej, klasztoru, ani szpitala. Parafianie na msze uczęszczali zarówno do Zielonej, jak i do Żuromina.

     28 maja 1885 rok - wizyta biskupa Kossowskiego w Zielonej

 ''Korespondent Płocki" z 1885 roku wspomina o wizycie biskupa w Zielonej, który miał wizytować kościół i dokonać sakramentu bierzmowania. Autor artykułu pisze: ,, Lud tu licznie zebrany oczekiwał na przybycie tego ważnego gościa, jak wszędzie podając chleb i sól, cisnął się aby zobaczyć biskupa , a inni będąc w oddaleniu na drzewa wchodzili." Wejście na cmentarz starannie udekorowano kwiatami i zielonymi gałązkami. Na bramie umieszczono zaś napisy :,, Ecce Sacerdos magnus" ( oto wielki kapłan) i ,,Laudetur Jezus Christus" ( chwalcie Jezusa Chrystusa). Dalej cytując autora czytamy: ,, Tym wszystkim zajmowali się kolatorzy( np. fundator kościoła) , którzy swe usługi, mimo smutku, jaki mieli w domu z powodu choroby ofiarowali Pasterzowi, otaczając czcią najdostojniejszego gościa. J.Eks. odwiedził chorą kolatorkę i ochrzcił jej dziecię. Do bierzmowania przystąpiło 857 osób."

Proboszczem kościoła w Zielonej był wtedy ks. Adrian Gadomski z zakonu bernardyńskiego. wyremontował ówczesny drewniany kościół, zbudował murowaną dzwonnicę, a zakrystia została zaopatrzona szatami kościelnymi i innymi przyborami. To on zbudował drewniany dom do kościelnych potrzeb. Założył też nowy cmentarz, "który murem opasał", "cytując fragment z książki Stanisława Gajewskiego pt."Dzieciństwo i szkolne lata" :"cmentarz stary, odwieczny, przyzwoitym opatrzeniem od profanacji zabezpieczył". Po śmierci ( zmarł w wieku 52 lat) w 1887 roku pochowano go na miejscowym cmentarzu. Wynika tego opisu, iż ks. Adrian Gadomski był dobrym administratorem w swojej parafii.

Kolatorami kościołów byli najczęściej miejscowi ziemianie. Kto jednak w tym czasie był w posiadaniu dóbr w Zielonej -już wiadomo, byli to nadal Kisielniccy.

 

  Piękny pomnik księdza Adriana Gadomskiego na miejscowym cmentarzu. Fot. Jan Czapliński

 
 Nazwiska powtarzające się w tym czasie w Zielonej to: Paweł Kowal, Paweł Kawka, Grzegorz Kant, Ignacy Gołczak,  Jan Olewnik,  Bartłomiej Przystup, Paweł  Jasiński,  Mikołaj Torżan.

Kościół w Zielonej - stan obecny.

Proboszcz  parafii Zielona, lata 50-te

Kościół w Zielonej, lata 30-ste , 40-ste




Źródła , z których korzystałam to:
"Materiały do dziejów Ziemi Płockiej. Ziemia Zawkrzeńska- ks.prof. Michał Marian Grzybowski, Płock, 1984
"Diecezja płocka. struktura personalno-administracyjna, stan z dnia 1.X.1977, Płock, 1978

Korespondent Płocki, 1885 r.
Część materiałów nadesłała pani Małgorzata Bońkowska - Szaraniec